ഹരിസുധാലഹരി - ഗുരുതോഷിണി - ശ്ലോകം 58

<- മുൻപിലത്തേത്                                  തുടക്കം                            അടുത്തത് ->

"ഞാനത്യന്തധനാഢ്യ നെൻ ദയിതയോ സൗന്ദര്യധാമം മാമാ-

ധീനം സർവ്വസുഖങ്ങ ളില്ലൊരുവനെൻ തുല്യൻ ധരിത്രീതലേ

നൂനം ഞാൻ വിഭുവിത്യഹംമതിയെഴും ഗർവ്വിഷ്ഠരാമമ്മഹാ

ഹീനന്മാർ നിപതിച്ചിടുന്നിതു ഹരേ താമിസ്രഗർത്താന്തരേ"

പദാർത്ഥം:
ഞാനത്യന്ത = ഞാൻ അങ്ങേയറ്റം
ധനാഢ്യൻ = ധനത്താൽ ശ്രേഷ്ഠൻ
എൻ ദയിതയോ = എന്റെ ഭാര്യയോ
സൗന്ദര്യധാമം = സൗന്ദര്യത്തിന്റെ ഇരിപ്പിടം
മമാധീനം = എന്റെ കീഴിലാണ്
സർവ്വസുഖങ്ങൾ = എല്ലാ സുഖങ്ങളും
ഇല്ലൊരുവനെൻ തുല്യൻ = എനിക്ക് തുല്യൻ ഒരുവൻ പോലും ഇല്ല
ധരിത്രീ തലേ = ഭൂമിയിൽ
നൂനം = തീർച്ചയായും
ഞാൻ വിഭു = ഞാൻ സൃഷ്ടി, സ്ഥിതി, സംഹാരകർത്താവാണ്
ഇത്യഹമ്മതിയെഴും = ഇങ്ങിനെ ഞാനെന്ന ഭാവം ഉള്ള
വർവ്വിഷ്ഠരാം = അഹങ്കാരികളായ
അമ്മഹാഹീനന്മാർ = ആ അത്യന്തം അല്പന്മാർ
നിപതിച്ചിടുന്നിതു = ബാക്കിയില്ലാതെ വീഴുന്നു
ഹരേ = അല്ലയോ ഹരേ
താമിസ്രഗർത്താന്തരേ = ഇരുട്ടുനിറഞ്ഞ ആഴമേറിയ കുഴിക്കകത്ത്

ശ്ലോകാർത്ഥം:
“ഞാൻ അങ്ങേയറ്റം ധനത്താൽ ശ്രേഷ്ഠൻ, എന്റെ ഭാര്യയോ സൗന്ദര്യത്തിന്റെ ഇരിപ്പിടം, എന്റെ കീഴിലാണ് എല്ലാ സുഖങ്ങളും, എനിക്ക് തുല്യൻ ഒരുവൻ പോലും ഇല്ല ഭൂമിയിൽ, തീർച്ചയായും ഞാൻ സൃഷ്ടി, സ്ഥിതി, സംഹാരകർത്താവാണ്” ഇങ്ങിനെ ഞാനെന്ന ഭാവം ഉള്ള അഹങ്കാരികളായ
ആ അത്യന്തം അല്പന്മാർ, അല്ലയോ ഹരേ, ഇരുട്ടുനിറഞ്ഞ ആഴമേറിയ കുഴിക്കകത്ത് ബാക്കിയില്ലാതെ വീഴുന്നു

വ്യാഖ്യാ:
ഭക്തിഭാവനയും അഹങ്കാരവും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം ഇവിടെ പ്രകടമാക്കുന്നു. ‘അതെന്റേത്, ഇതെന്റേത്’ എന്നിങ്ങിനെ വിചാരിക്കുമ്പോഴാണ് നാം അഹങ്കാരികളാവുന്നതും നശിക്കുന്നതും. എന്നാൽ ‘അതും ഞാൻ, ഇതും ഞാൻ’ എന്ന് ധ്യാനിക്കുന്നത് സദ്ഭാവന